SCENARIUSZ ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE VI Z WYKORZYSTANIEM PRACOWNI KOMPUTEROWEJ
Pomysł: mgr Teresa Ossolińska
mgr Lidia Gmerek
Temat: Niezwyciężonej Warszawie i jej nieśmiertelnym obrońcom – nasza pamięć i serca. W 60. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.
Cele ogólne:
- odbiór i porównanie oddziaływania różnych dziedzin sztuki ( proza, poezja, film)
- porównanie i rozumienie różnych dziedzin kultury
- rozumienie zjawisk historycznych i kulturowych ważnych dla inspiracji dzieł
- łączenie treści z języka polskiego, historii, ścieżek edukacyjnych
- korzystanie z zasobów kulturowych Internetu
Cele operacyjne:
Wiadomości
Po lekcji uczeń:
- rozumie istotę pojęcia "patriotyzm"
- dostrzega wielowarstwowość dziedzictwa historycznego i kulturowego
- rozróżnia swoiste cechy różnych kodów komunikacyjnych
Umiejętności
Po lekcji uczeń:
- porównuje strukturę różnych tekstów kulturowych
- dostrzega ich odniesienie do zjawisk historycznych
- redaguje wypowiedzi
- umie korzystać z różnych żródeł informacji
- umie dokonać selekcji zebranych informacji
- umie w różny sposób zapisywać i prezentować zebrane materiały
- opisuje tworzywo dzieła literackiego i filmowego w aspekcie przeżyć bohaterów
- posługuje się na lekcji nowoczesnymi środkami medialnymi (potrafi podłączyć, uruchomić, wykorzystać do określonego celu), takimi jak telewizor, magnetowid, komputer, internet.
- wykorzystuje media jako narzędzie pracy intelektualnej
- formatuje tekst
- zapisuje tekst w pliku na dysku w wyznaczonym miejscu
Środki dydaktyczne:
- fragmenty "Pamiętnika z powstania warszawskiego" M. Białoszewskiego (kopie kserograficzne)
- wybrane wiersze z tomu "Budowałam barykadę" A. Świrszczyńskiej (kopie kserograficzne)
- fragmenty pracy ucznia z komputerem – przeszukiwanie Internetu wg podanych informacji
- trzy kartki szarego papieru, markery, magnesy
Metody, formy pracy:
- rozmowa dydaktyczna
- burza mózgów, piramida wartości
- dyskusja
- ćwiczenia praktyczne
- uczenie się przez odkrywanie
- instrukcja dla ucznia w formie karty pracy
- pokaz multimedialny
- praca indywidualna i grupowa
Czas: 90 minut
I. Wprowadzenie:
- Czy i dlaczego powinniśmy znać historię swego kraju?
- wypowiedzi uczniów
- uzasadnianie wypowiedzi
- Podjęcie próby zdefiniowania pojęcia "patriotyzm" z punktu widzenia współczesnego nastolatka
- burza mózgów
- zapis w postaci "pajączków" np. patriotyzm miłość do ojczyzny budowanie pozytywnego wizerunku ojczyzny dbanie o dobre imię ojczyzny
- Sporządzenie w trzech grupach piramidy wartości – uczniowie wpisują po wcześniejszych ustaleniach na kartkach szarego papieru pięć wartości ważnych – ich zdaniem – w życiu młodego Polaka.
- odczytanie propozycji każdej z grup
- ustalenie jednej wspólnej propozycji piramidy wartości
Polecenie: proszę stworzyć dokument w Apple Works6 – Malowanie – z ustaloną wspólnie piramidą i zapisać ją w swojej teczce na serwerze szkolnym.
- Pytanie:
Jakie ważne wydarzenie w życiu narodu miało miejsce w sierpniu br.? Co nim wiecie?
- swobodne wypowiedzi uczniów.
II. Rozwinięcie:
- Sugestia nauczyciela.
Jak pojmowali patriotyzm 60 lat temu ludzie, którym przyszło żyć w czasach "apokalipsy spełnionej", którym historia kazała uczestniczyć w dramatycznych zdarzeniach i dokonywać heroicznych wyborów.
Niektórzy z nich mieli wtedy po kilkanaście lat jak Wy.
Porozmawiajmy o ludziach, którzy uczestniczyli w powstaniu warszawskim. Jak żyli w ciągu 63 dni powstania?
Kim byli? Co robili?
- Posłuchajcie, jak dwoje twórców, którzy przeżyli traumę powstania, opisuje tamte dni.
- Krótko o genezie "Pamiętnika z powstania warszawskiego" M. Białoszewskiego i tomie wierszy "Budowałam barykadę" Anny Świrszczyńskiej.
- Odczytanie wybranych fragmentów (uczniowie mają przed sobą kopie kserograficzne; w trakcie czytania pokaz zdjęć Warszawy z galerii Warszawiacy w powstaniu 1944 zamieszczonych w Internecie) – załączniki nr 1-2.
- Refleksje uczniów.
- Praca w grupach (załącznik nr 3).
- Sprawozdanie z pracy.
- Obejrzenie fragmentu filmu dokumentalnego "Pamięć powstania"
- Projekcja wybranych fragmentów filmu.
- Wrażenia uczniów.
- Odniesienie do poznanych tekstów literackich – porównanie warstwy werbalnej, dżwięku i obrazu.
- Rozdanie Karty pracy ucznia z komputerem – przeszukiwanie Internetu wg podanych informacji (załącznik nr 4).
- Praca z komputerem.
- Sprawozdanie z pracy.
- Ćwiczenie.
- Spróbujcie nazwać wartości, które były ważne dla powstańców warszawskich. Postaraj się, żeby były to rzeczowniki. Praca w trzech grupach. Możliwe propozycje, np.:
patriotyzm
odwaga
nieugiętość
wolność
niepodległość
- Porównanie piramidy wartości.
III. Zakończenie:
- Proszę o uruchomienie wyobrażni. Wybuchło powstanie. Czy wziąłbyś udział? TAK/NIE Dlaczego?
- Zredagowanie notatki z lukami (na komputerze). Wyrazy z bazy danych zastosuj w odpowiedniej formie.
Otwórz dokument ze swojej teczki na serwerze szkolnym o nazwie: KARTA PRACY. Wykonaj polecenia.
Zapisz swój wypełniony dokument pod nawą: KASRTA PRACY – imię.
60 rocznica wybuchu Powstania............................. skłania do przemyśleń i ........................ nie tylko dorosłych.
My, młodzi, budując oblicze........................świata, powinniśmy pamiętać o..........................., o które walczyli powstańcy............................: prawie do...................... i szczęścia, prawie do........................... i godnego................................ .
Baza danych: w komputerze
warszawski, refleksja, współczesny, wartość, Warszawa, wolność, pokój, życie
- Odczytanie notatki i wydrukowanie.
- Praca w domu
- Zredaguj ogłoszenie nt wieczoru poetyckiego w 60 rocznicę wybuchu powstania warszawskiego pt. "Kiedy się miłość śmiercią stała" dla uczniów naszej szkoły.
- Narysuj plakat, będący realizacją tematu lekcyjnego (dla chętnych).
Załącznik nr 1
Miron Białoszewski
Pamiętnik z powstania warszawskiego
(fragmenty)
Wylecieliśmy na Chłodną. Ulica była w chmurach. Rudych i burych. Od cegieł, dymu. Jak to się ustało, zobaczyliśmy straszną zmianę. Rudoszary pył siedział na wszystkim. Na drzewach. Na liściach. Gruby na centymetr chyba. I to zniszczenie. Jedna wacha ubyła. Ale jakim kosztem. Zresztą zaczęło się już zmieniać. Na niespokojnie. I na coraz gorzej. I widokowo. Od placu Żelaznej bramy, od placu Bankowego, od Elektoralnej Chłodną po naszej stronie pod murem lecieli i lecieli ludzie, kobiety, dzieci, wszyscy schyleni, szarzy, posypani czymś. Pamiętam, że zachodziło słońce. Paliło się. Ludzie lecieli i lecieli. Potokiem. Ze zbombardowanych domów.
U szyi leja rynkowego zebrane w kupę skupienia tłoku z ludzi; gruzów; te pomieszane już, wiszące, sterczące, lecące – bo coraz jeszcze coś leci, zlatuje (przecież wciąż się dalej jeszcze z m i e n i a!) – te Freta, Kożla, Franciszkany. Rozłupane kamienice. Nadbudówki. Po ileś pięter. Rozłupane na piony. W ukosy. Puste. W wióry. W wisiory. Z wapna, trzcin, desek, cegieł. Strasznie dużo tego. Z tego była cała Warszawa. Prawie. Te pięciopiętrowe też: trzcina, wapno, cegła, dachy. Czyli drzazgi. Rozsypki. Suche to. Jak trafiało w to, to to tryskało. Dom po domu. Wisiały z dziur po balkonach albo z niczego już po nich – gzymsy podstawkowe – konsole z blachy. Huśtały się. Brzęczały. Tłukły. Cienkie, puste w środku.
Było świeżo po bombardowaniu. Właśnie tu. Z daleka już brak było narożnej trzy albo czteropiętrowej kamienicy. Nie. Nie z daleka. To jak wracaliśmy. Ale to jak się już wiedziało. Bo szliśmy Wilczą. A zbombardowany był róg Wilczej i Mokotowskiej. Całkiem roztrzaskany. Właśnie roztrzaskany. Na sucho. Trzeszcząco. Na dechy, trzciny, mur, cegły. Resztki, poszarpane, stały, wisiały. Kamienica wysypała się na ulice. Na obydwie. Na skrzyżowanie. I rozsypała. Posypała. Bo tego było i było. Coraz rzadziej, im dalej. To decha, to cegły. A suche wszystko!(...)
Przecież tyle kanałów, ule ulic. Czyli jeszcze raz miasto. Trzecia Warszawa, licząc od wierzchu. Pierwsza na wierzchu właśnie. Ta z przejściami przez podwórza i sienie. Druga – schronowa. Z systemem podziemnych połączeń. A pod tą podziemną jedną ta podpoziemna. Z ruchem. Z regulowaniem. Z napisami.
Huk był chyba przy wleceniu zaraz za Marszałkowską. Może w tych piwnicach. Potem wylecieliśmy. Na wierzch. Zaczęła się Sienna. Tylko – jak ona i ta cała okolica wyglądała! Ona, i te boki, i te tyły. A dlaczego leciało się nią samą? No bo po prostu wszystko było zapisane. Z przejściami razem. Zbombardowane. I piętrzyło się na jakie dwa piętra! Jak się gnąć okiem. Bo i w lewo, i w prawo. Gdzieniegdzie coś tam sterczało. Ale to się nie kojarzyło z życiem. Nie przypuszczało się, że pod takim czymś mogą siedzieć ludzie. A siedzieli. Ci, co ocaleli. (...)
(...) i nagle nie ma miasta, nie ma domów, no...rozpacz...
Tak właśnie to, że już spokój. Koniec. Po wszystkim. Dwieście tysięcy ludzi leży pod gruzami. Razem z Warszawą.
Załącznik nr 3
KARTA PRACY
- Kto opowiada o wydarzeniach w przedstawionych tekstach?
- Co możesz powiedzieć o bohaterach przytoczonych fragmentów? Kim są? Wskaż odpowiednie cytaty.
- Podkreśl wyrazy wskazujące na zachowania ludzi. Jaka jest ich rola w tekście?
- Co można powiedzieć o uczuciach i przeżyciach ludzi? Podaj przykłady.
- W jaki sposób jest opisane miasto? Odczytaj odpowiednie fragmenty.
- Spróbuj powiedzieć coś o języku i stylu prezentowanych utworów.
Czy możesz podzielić się swoimi spostrzeżeniami?
Załącznik nr 2
Anna Świrszczyńska "Budowałam barykadę" (wybór)
Budując barykadę
Baliśmy się budując pod ostrzałem
barykadę.
Knajpiarz, kochanka jubilera, fryzjer,
wszystko tchórze.
Upadła na ziemię służąca
dźwigając kamień z bruku, baliśmy się bardzo,
wszystko tchórze –
dozorca, straganiarka, emeryt.
Upadł na ziemię aptekarz
wlokąc drzwi od ubikacji,
baliśmy się jeszcze bardziej, szmuglerka,
krawcowa, tramwajarz,
wszystko tchórze.
Upadł chłopiec z poprawczaka
wlokąc worek z piaskiem,
więc baliśmy się
naprawdę.
Choć nikt nas nie zmuszał,
zbudowaliśmy barykadę
pod ostrzałem.
Harcerz
Ma szesnaście lat,
kosmyk włosów nad czołem,
brzuch wklęsły z głodu,
oczy, które tydzień nie spały,
i karabin, który zdobył na wrogu
dziesięcioma palcami.
A między żebrami ma energię
paliwa rakiety kosmicznej.
Mieli dwanaście lat
Dwu ich poszło rozbrajać żandarma
Jeden sypnął piaskiem w oczy, drugi
do kabury skoczył po pistolet.
Tylko jeden wrócił wieczór do mamy
z pistoletem.
Ostatnie polskie powstanie
Opłakujemy godzinę
kiedy się wszystko zaczęło
kiedy padł pierwszy strzał.
Opłakujemy sześćdziesiąt trzy dni
i sześćdziesiąt trzy noce
walki. I godzinę
kiedy się wszystko skończyło.
Kiedy na miejsce, gdzie żyło milion ludzi,
Przyszła pustka po milionie ludzi.
Żona mówi do męża
Nie pójdziesz z nimi, tam śmierć.
Nie puszczę cię na śmierć.
Niech wszyscy idą, nie pójdziesz,
Niech wszyscy umrą, nie pójdziesz.
Nie patrz tak na mnie
tymi oczami.
Ja mam prawo. Ja walczę
o swoje życie. Nawet pies
ma prawo walczyć o życie.
(...)
Umiera piękno
Płonie muzeum. Jak słoma
pali się piękno
czczone przez pokolenia.
Bezcenne
Jak ciało człowieka.
Strzelać w oczy człowieka
Pamięci Wieśka Rosińskiego
Miał piętnaście lat
Był najlepszym uczniem z polskiego.
Biegł z pistoletem
na wroga.
Zobaczył oczy człowieka,
Powinien był strzelić w te oczy.
Zawahał się.
Leży na bruku.
Nie nauczyli go
na lekcji polskiego
strzelać w oczy człowieka.
Jak krew z tętnic
Idą
ulicami drogami
wiozą rannych
prowadzą starców
niosą tobołki i dzieci.
Idą
czasami ktoś spojrzy za siebie
za nimi palą się chmury.
Idą wyciekają jak krew z tętnic miasta.
Załącznik nr 4
Karta pracy ucznia z komputerem- przeszukiwanie Internetu wg podanych informacji
Imię i nazwisko..........................
Klasa..................................
Data............................................
-
- Uruchom przeglądarkę Mozilla z Doka.
- Na pasku adresowym wpisz adres strony: www.polska.pl/galeria
- Na otwartej stronie kliknij w odnośniki wg kolejności (znajdziesz je po lewej stronie):
Foto galerie>Galerie dedykowane>Skarby Dziedzictwa Narodowego>Twoja historia>Wydarzenia>Powstanie Warszawskie.
- Z dostępnych galerii wybierzcie "Powstanie Warszawskie – fotografie Eugeniusza Lokajskiego".
- Przyjrzyjcie się bardzo uważnie fotografiom. Odpowiedzcie na pytania.
- Co przedstawiają fotografie?
....................................................
- Co robią ludzie zatrzymani w kadrze?
Ogólnie:
..........................................................................
Szczegółowo:
..........................................................................
- Spróbuj określić nastrój, przeżycia, uczucia tych ludzi.
..........................................................................
- Twoje refleksje.
..........................................................................
mgr Lidia Gmerek - nauczycielka informatyki
mgr Teresa Ossolińska - nauczycielka języka polskiego
SP Międzybórz